Kur’an İslamı Arayışları İçin Kitap Yazdı

Türk Diyanet Vakıf-Sen üyesi de olan Dr. Filiz Orhan’ın bu çalışmasıyla bir ilkede imza atmış oldu. Türk Diyanet Vakıf-Sen Genel Başkan Yardımcısı Hilmi Şanlı akademik araştırması için Dr. Filiz Orhan’a teşekkür ederek; “Sendikamız için ayrı önemi olan bu çalışmasından dolayı Dr. Filiz Orhan’a teşekkür ederiz. Sendikamız ilme önem veren yapısı ile her çalışmayı destekleyecektir.” dedi.

Dr. Filiz Orhan, çalışmasıyla ilgili gazetemize yapmış olduğu açıklamada; “Buna göre katılımcıların ifadelerinden Kuran İslamı’nın tarihsel süreçteki uğraklarına ve beslendiği kaynaklara ilişkin geniş bir resim elde edilmektedir. Kuran’la ilişkisinden dolayı genellikle tefsir alanına konu edilmiş olan Kuran İslamı’nın sosyolojik bir perspektifle ele alınması araştırmayı diğerlerinden farklı kılmaktadır.

Bu açıdan interdisipliner bir özellik taşıyan araştırmanın Kuran İslamı’nın teorik olarak kavramsallaştırılması ve konunun akademik bir boyutuna taşınması adına bir katkıda bulunacağı düşünülmektedir.

Son on yıldır Kuran İslamı’na ilişkin yoğun bir ilginin var olduğu bu konuda yapılan/ yapılmakta olan lisansüstü çalışmalardan anlaşılmaktadır. Fakat bu çalışmalara bakıldığında kahir ekseriyetinin Temel İslami bilimler’de yapılmış olduğu dikkat çekmektedir. Kuran İslamı’nın tarihsel süreciyle ilgili sınırlı bilginin yer aldığı bu çalışmalarda duygusal, sübjektif bir dilin kullanıldığı görülmektedir.

Günümüzde Kuran İslamı şeklinde ifadesini bulan bu söylemi tarihsel süreç içinde İslamcılık’tan bugüne gelen mirasla irtibatı içinde ele alan kitap, söylemi sahiplenen 20 popüler isimle yapılan çarpıcı mülakatlardan oluşmaktadır. “Abdülaziz Bayındır, Atasoy Müftüoğlu, Caner Taslaman, Emre Dorman, Erhan Aktaş, Hamza Türkmen, Hasan Elik, Hüseyin Bülbül, İhsan Eliaçık, İlhami Güler, Kemal Kelleci, Kenan Alpay, Mehmet Okuyan, Mustafa İslamoğlu, Mustafa Öztürk, Metin Önal Mengüşoğlu, Ramazan Koyuncu, Süleyman Köksoy, Şaban Ali Düzgün, Tuncer Namlı ve M. Yaşar Soyalan”. Her biri fenomen olan bu isimlerin Kuran’ın anlamıyla tanışma öykülerinden, gelenek ve moderniteye (demokrasi, muhafazakarlık vs·) ilişkin tutumlarına kadar “ Kuran İslamı”na dair merak edilenlere özgün ve akademik bir karşılık sunmaktadır.” dedi.

KİTAP TANITIMI

Tanıtımını yapacağım eser, İlahiyatçı-Yazar Dr. Filiz Orhan Hocamızın “TÜRKİYE’DE KUR’AN İSLAM’I ARAYIŞLARI” isimli kitabıdır. Kitabın Adı: Türkiye’de Kur’an İslam’ı Arayışları Kitabın Yazarı: Dr. Filiz Orhan Yayınevi, Basım Yeri ve Yılı: Fecr Yayınları, Ankara 2022 Baskı Sayısı ve Sayfası: 1. baskı, 432 sayfa Elinizdeki eserde, Kur’an İslamı’nın ne olduğu, bu akımın Türkiye’deki temsilcilerinin görüşleri Din Sosyolojisi perspektifinden ele alınıp incelenmiştir. Eser, zengin bir akademik literatür kullanılarak hazırlanmış olup alanında önemli bir boşluğu doldurmakta, okuyucunun konu hakkında doğru bir şekilde bilgilenmesine ciddi bir katkı sunmaktadır. Çalışma sürecinde toplam 20 kişiyle mülakat yapılmıştır. Mülakat çerçevesinde gerçekleştirilen derinlemesine görüşme ve gözlem bilgileri, teorik bir ilişkisellik üzerinden çözümlenmek üzere kodlanmıştır.

Buna göre çalışma katılımcıların bireysel ya da toplumsal olarak örgütlenerek yoğun şekilde faaliyetlerini yürüttükleri noktalar olan Bursa, Ankara, İstanbul, Kayseri gibi bir örneklemden hareket edilmiştir. Çalışma, Giriş, Dört Bölüm ve Sonuç kısmından oluşmaktadır. Çalışmanın bölüm başlıkları şu şekildedir: Birinci Bölüm: Teorik Çerçeve İkinci Bölüm: Yaşam Öyküleri Üçüncü Bölüm: Kur’an İslamı’nın İslam’ı Dördüncü Bölüm: Katılımcıların Düşünsel Tercihleri “Son yirmi yıldır Kur’an, anlamının öne çıkarıldığı entelektüel bir okumaya tabi kılınmaktadır.

Bu ilgide ciddi bir paya sahip olan Kur’an İslâmî, referans olarak Kur’an’dan hareketle yeni bir İslam anlayışı ortaya koymaktadır.

Modernite’nin İslam’ın temel referanslarına yönelik sorgulamalarının sonucu Müslümanlar da Kur’an’ı günümüz gerçekliğine uygun şekilde yorumlama yoluna gitmiştir.

Çağdaş bir söylem olması hasebiyle Türkiye’deki temsilini üstlenen söylem, Kur’an İslamını sahiplenen popüler isimlerden hareketle söylemlerinin ne olduğunu, söylemin tarihsel süreçteki serencamını, geleneğe ilişkin görüşleri, modernizmden etkilenme ve onu dönüştürme kabiliyetini ortaya koymaktadır. Kur’an İslâmî olgusunu anlama, sosyal olarak hangi gerçekliğe tekabül ettiğini ortaya koyma konusundaki bu girişim; yaygın bir gelenekselliğin olduğu Türkiye’de modernizmin toplumlara etkisini ve onların gelenek-modernite çatışmasından kaynaklanan ikilemi aşma ve alternatif modernlikler üretme çabalarını anlamlandırma açısından önem taşımaktadır.

Katılımcılarla yapılan nitel araştırma yöntemine göre yarı yapılandırılmış tarzdaki derinlemesine görüşmeler ile Kur’an İslâmî’nin genel anlamda üzerinde uzlaşılan bir kavram olduğu ortaya konulmakla beraber Müslüman tanımının kendilerini tanımlamak için yeterli olduğu anlaşılmıştır. Neoliberal dönemin etkisiyle Kur’an İslamcılarının modern kavramları büyük ölçüde içselleştirdiği, Kur’an’ı geleneksel kuramların meşruiyetini aldığı teolojik açıklamalar yerine sosyal bilimlerden hareketle toplum.

Dr. Filiz ORHAN Kimdir?

1987 Bursa doğumludur. İlk, ortaokul ve lise öğrenimini İnegöl’de tamamladı. 2011 yılında Anadolu Üniversitesi İşletme Bölümünün yanı sıra Ankara Üniversitesi Ilahiyat Fakültesini bitirdi. 2014 yılında Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Felsefe ve Din Bilimleri Din Sosyolojisi Bilim Dalında Ergenlerin Dini Kimlik Kazanmalarında Sosyal Öğrenmenin Etkisi adlı Yüksek Lisans teziyle bilim uzmanı oldu. 2022 yılında ise Anadolu Üniversitesi İngilizce Öğretmenliği yanı sıra Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Felsefe ve Din Bilimleri Din Sosyolojisi Bilim Dalında Türkiye’de Kur’an Islamı Arayışları adlı doktora tezini bitirerek Phd (Dr.) derecesi aldı. İngilizce ve Arapça bilmektedir.